تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد در کشاورزی
آب غیر متعارف (NCW) آبی است که از منبعی تامین می شود که به طور معمول برای کشاورزی استفاده نمی شود و در درجه اول آبی که کیفیت پایین تری دارد. تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد در کشاورزی مثال مناسبی از این منبع است.
دو منبع عمده آب غیرمتعارف عبارتند از:
- پساب حاصل از مصارف خانگی، شهری و صنعتی
- آب شور به دست آمده از آب های زیرزمینی، زهکشی و منابع سطحی
آب قابل تامین از این منابع در طیفی از کیفیت و کمیت قرار می گیرد. در مورد پساب، کمترین کیفیت را فاضلاب تصفیه و رقیق نشده دارد و بیشترین کیفیت را آب حاصل از تصفیه چهارمرحله ای.
در مورد آب شور، آب دریا و آب های زیرزمینی بسیار شور با هدایت الکتریکی بیش از25 میکرو زیمنس/ سانتیمتر کمترین کیفیت و آب با هدایت الکتریکی کمتر از 4 میکرو زیمنس/ سانتیمتر و آب نمک زدایی شده بیشترین کیفیت را دارند. این آب با بیشترین کیفیت برای آبیاری محصولات کشاورزی پرارزش یا در مناطقی با کمبود آب شدید که دسترسی به منابع مالی کافی وجود دارد؛ استفاده می شود.
استفاده ایمن از آب غیر متعارف (NCW) مستلزم آن است که سلامت انسان تحت تأثیر قرار نگیرد و کیفیت محیط زیستی در کوتاه مدت و بلند مدت در سطح قابل قبولی حفظ شود. امکان سنجی اقتصادی استفاده از NCW در کشاورزی به عوامل زیادی بستگی دارد: هزینه تصفیه برای حصول به کیفیتی ایمن، هزینه پمپاژ، هزینه های توزیع و هزینه های رقابتی استفاده از این آب در راهکارهای جایگزین مانند محوطه سازی و امکانات رفاهی.
در حال حاضر در برخی از مناطق، به علت نبود دسترسی به منابع آبی ایمن تر و پاک تر، آب فاضلاب یک منبع آب متعارف محسوب می شود. در حالیکه در بسیاری از کشورها NCW در حال تبدیل شدن به منبع اصلی آب برای کشاورزی به عنوان منبع متعارف آب است. NCW را می توان به تنهایی یا در ترکیب با منابع آبی دیگر جهت دستیابی به کیفیت و کمیت موردنظر استفاده نمود. در مورد استفاده از فاضلاب تصفیه نشده و رقیق شده، باید اقدامات ایمنی طبق دستورالعمل های WHO-FAO-UNEP اتخاذ و اجرا شود.
افزایش استفاده از NCW در درجه اول به نفع مناطق پیرامون شهری و کشورهایی است که در آنها منابع آب تجدیدپذیر متعارف محدود هستند یا تقاضا برای آب بیش از میزان عرضه آن است.
تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد در کشاورزی
شهرها و شهرک‌ها جریانی از آب تولید می‌کنند که قبلاً از آن برای مصارف خانگی استفاده می‌شده است. این جریان آب پسابی است که یا باید به طور ایمن دفع شود یا در پایین دست مورد استفاده مجدد قرار گیرد. این جریان گذشته از ارزش آن به عنوان آب، ممکن است حاوی مواد مغذی و مفید برای تولیدات کشاورزی باشد. با این حال، ممکن است بین میزان تولید آن (که به طور نسبی ثابت است) و میزان تقاضای بخش کشاورزی (که بر اساس مکان نیازمند آبیاری و زمان سال متغیر است) ناسازگاری وجود داشته باشد. بهترین نوع استفاده از این آب جهت تولی محصولات کشاورزی در مناطق نزدیک به شهرهاست. جهت استفاده از این آب، توجه به موارد زیر الزامی است:
- تولید
- دسترس پذیری در آینده
- دستورالعمل های استفاده مجدد و ایمنی
- وضعیت فعلی استفاده مجدد از آب
- حاکمیت/سیاست گذاری ها/ قوانین/ نظارت و توافقات
- تجهیزات ذخیره سازی
- شبکه های حمل و نقل از راه دور و الزامات پمپاژ
استفاده از آب شور در کشاورزی
در صورتی که شرایط محیطی مساعد باشد؛ استفاده از آب شور برای تولید محصولات کشاورزی که تحمل شوری آب را دارند؛ می تواند ارزش اقتصادی ایجاد کند. برای جلوگیری از انباشت نمک باید در ناحیه هواده از آب اضافی استفاده شود. همچنین باید توجه داشت که این فرایند نباید باعث تخریب محیط زیست یا منابع شود.
صرف نظر از منبعی که NCW به دست می آید؛ استفاده از آن باید بخشی از رویکرد جامع مدیریت منابع آبی باشد که خود شامل مدیریت تقاضا و استراتژی‌های عرضه و حفاظت از منابع آبی است. اقتصادی بودن استفاده از NCW نسبت به سایر منابع، و توسعه استراتژی پیاده سازی و ظرفیت سازی آن، حیاتی است؛ زیرا مدیریت درست این منبع آبی، لازمه استفاده ایمن از آن در کشاورزی می باشد.
ماژول های اولترافیلتراسیون آکوآریا در فرایندهای تولید هر دو منبع آب غیرمتعارف قابلیت استفاده دارند.